Gościem wywiadu na łamach portalu Prawo i Gospodarka jest mecenas Monika Drab. Radca prawny, która posiada doświadczenie m. in. w doradztwie i ochronie prawnej członków zarządów w zakresie ich odpowiedzialności cywilnej, karnej i finansowej.
Panią Mecenas możecie znać jako autorkę bloga Odpowiedzialność członka zarządu i rady nadzorczej.
Dziś zaś zgodziła się opowiedzieć nam o tym na czym polega mobbing w pracy i co możesz zrobić, gdy jesteś ofiarą mobbingu?
Redakcja: Na czym polega mobbing w pracy?
Monika Drab: Wbrew pozorom definicja jest bardzo, ale to bardzo skomplikowana. W firmach słyszy się: „Ty mnie mobbingujesz” albo „Jestem mobbingowana/y przez xyz”.
I często ci, co tak twierdzą – mylą się, albo wręcz nadużywają słowa „mobbing”.
Nie rozumieją bowiem, co tak naprawdę oznacza „mobbing”. Podchodzą do tematu niejako na wyczucie. Tak im się wydaje, że skoro źle się poczuli w jakiejś sytuacji, zestresowali to już jest mobbing
Jednak, równie często zdarzają się sytuację, że naprawdę osoba jest mobbingowana, ale nie skarży się, nie wysyła nawet żadnych sygnałów, przeżywa swoją tragedię w samotności, po cichu.
Zatem, aby mówić o mobbingu w pracy musi być jakieś działanie, albo wręcz przeciwnie – zaniechanie, które dotyczyć będzie pracownika lub będzie skierowane przeciwko pracownikowi.
Takie zachowanie albo jego brak musi polegać na nękaniu lub zastraszaniu pracownika.
To nękanie lub zastraszanie musi być dodatkowo uporczywe i długotrwałe. W moich e-bookach wyjaśniam, co to oznacza w praktyce.
Ale to nie wszystko. Nękanie czy zastraszanie musi wywołać u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej.
I to jeszcze nie wszystko😊
Nękanie lub zastraszanie musi spowodować albo już mieć w sobie jeden z czterech celów: poniżenie, ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
Warto pamiętać o tym, że nie wszystkie zachowania można określić mianem mobbingu. Również nie każdy człowiek, który odnosi się do innych osób w sposób agresywny, jest mobberem. Dlatego kluczowe jest, aby nauczyć się rozpoznawać mobbing w pracy.
Jakie działania stosuje osoba, która mobbuje?
Osoba która mobbuje, czyli mobber stosuje najróżniejsze metody i działania.
Warto zaznaczyć, że mobberami często są osoby bardzo cenione przez zarządy czy właścicieli. Często są to pracownicy, którzy realizują nawet najbardziej „podkręcone” cele firmy. Udaje im się to, bo mają posłuch. Są w stanie wyegzekwować określone zachowania. Ich metody się sprawdzają, przekładają na wyniki firmy, a tym samym premie. Mobber może wykorzystywać to, że jest w uprzywilejowanej pozycji, więc narzuca grupie swój styl komunikacji.
Innym motywem mobbingu może być zazdrość przełożonego o wysoką jakość pracy, czy talent pracownika. Mówiąc inaczej – widzi w nim konkurencję, więc go poniża, obraża, zarzuca nadmiar prac i czeka, aż ten się potknie. Zazdrość to jedna z powszechnych przyczyny mobbingu.
Mobberami są też osoby, które chcą zbudować poczucie własnej wartości. Deprecjacja ofiary wpływa na nich pozytywnie. Ale też gdyż poprawia jego samopoczucie, a z drugiej strony może odwetem na osobie, która jest świadkiem niepowodzenia mobbera.
Kto odpowiada za przeciwdziałanie mobbingowi w pracy i w jaki sposób spełnia się obowiązek przeciwdziałania mobbingowi?
Sprawa jest dość jednoznaczna. Odpowiedź wynika bowiem wprost w przepisu Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 943 § 1 Kodeksu pracy to Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi. Pracodawca – a zatem zarząd, bo to zarząd firmy działa w imieniu pracodawcy.
Niestety zarządy często myślą, że wystarczy, że sami nie są mobberami. To jest za mało. Powinni oni podjąć konkretne działania. Przede wszystkim elementem przeciwdziałania mobbingowi jest po pierwsze wprowadzenie procedury przeciwdziałania mobbingowi, a po drugie cykliczne szkolenia pracowników z mobbingu, podczas których powinni poznać przykłady mobbingu, konkretne zachowania, które mogą rodzić zarzuty o mobbing.
Procedura powinna być „uszyta na miarę” firmy, tzn. zawierać zapisy i rozwiązania dostosowane do wielkości firmy, utrwalonych już zwyczajów postępowania. W sytuacji, gdy procedura jest dokumentem „ściągniętym z Internetu”, martwym aktem którego nikt z pracowników nie przeczytał, włożonym ad akta, to trudno liczyć, aby spełniła swoją rolę.
Świadome przepisów prawa i odpowiedzialności zarządy wprowadzają procedury antymobbingowe oraz organizują cykliczne (raz na pół roku, rok) szkolenia pracowników.
Co możesz zrobić, gdy jesteś ofiarą mobbingu?
Prawo daje bardzo dużo narzędzi, od wniosku o ukaranie mobbera poprzez dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po wszczęcie postępowań karnych.
Jednak wybór metody walki z mobbingiem w pracy zależy przede wszystkim od jakości posiadanego materiału dowodowego.
Nie można bowiem liczyć na to, że uda się doprowadzić do ukarania mobbera, zapłaty określonych kwot na podstawie tylko twierdzeń „jestem mobbingowana/y”. Ciężar dowodu spoczywa na ofierze mobbingu. Dlatego osoba mobbingowana powinna skrupulatnie notować wszystkie przejawy mobbingu, z jakimi się spotkała, z uwzględnieniem miejsca, czasu, a także okoliczności ich wystąpienia. Ważne jest: kto? kiedy? za co? gdzie?
W jaki sposób udowodnić mobbing w pracy?
To kwestia najtrudniejsza. W sytuacji, gdy osoba doświadcza przemocy w pracy, trudno jest jej myśleć o materiale dowodowy. Tymczasem, w sądzie nie wygrywa ten, kto ma rację, a ten, kto ma lepszy materiał dowodowy.
Dlatego, konieczne są rzetelne dowody. Dowodami w sprawie o mobbing może być zarówno: korespondencja e-mail (bądź zgromadzona w oparciu o inne, firmowe programy, chaty bądź komunikatory), nagrania audio oraz video, świadkowie – współpracownicy, zwierzchnicy, podlegli pracownicy, wszyscy którzy na własne oczy widzieli zachowania mobbera i mogą je potwierdzić w sądzie.
Dziękujemy za rozmowę!
Photo by Francisco Gonzalez on Unsplash
***
Serdecznie dziękujemy pani mec. Monice Drab za rozmowę!
Zapraszamy jeszcze raz do odwiedzin jej bloga Odpowiedzialność członka zarządu i rady nadzorczej oraz do zapoznania się z asortymentem e-sklepu, gdzie oprócz e-booków o mobbingu znajdziecie również pakiet porad prawnych.
***
📌
Po przeczytaniu wywiadu z mec. Drab o mobbingu w pracy, zapraszamy również do lektury:
➡ O czym warto pamiętać decydując się na wspólny kredyt z małżonkiem – wywiad z mec. Dominiką Gondek