Ustawa wyróżnia kategorię osób, którym przysługuje prawo do przedsiębiorstwa w spadku – właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.
Jest to pojęcie o tyle istotne, że są oni uprawnieni do podejmowania pewnych decyzji dotyczących przedsiębiorstwa w spadku, nawet po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego.
Kim jest zatem właściciel przedsiębiorstwa w spadku?
Spadkobierca przedsiębiorcy
Podstawową grupą osób, które stają są właścicielami przedsiębiorstwa w spadku są spadkobiercy.
Za spadkobiercę należy rozumieć osobę, która na podstawie testamentu lub ustawy nabyła prawa do przedsiębiorstwa, co zostało stwierdzone w postanowieniu sądu, w zarejestrowanym akcie poświadczenia dziedziczenia sporządzonym przez notariusza albo w europejskim poświadczeniu spadkowym.
Zapisobierca windykacyjny
Jest to osoba, która z chwilą śmierci spadkodawcy nabywa prawa do określonej rzeczy znajdującej się w spadku.
Żeby jednak tak się stało, spadkodawca musi jej zapisać tę rzecz w testamencie, który ma formę aktu notarialnego.
Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku będzie zatem również osoba, która nabędzie na podstawie zapisu windykacyjnego przedsiębiorstwo w całości lub przynajmniej udział w nim.
>>> Zapoznaj się z prawniczymi podcastami dla podmiotów gospodarki morskiej i przemysłu jachtowego: Wyjątkowe prawnicze podcasty – podcasty pierwszej wody
Małżonek przedsiębiorcy
Małżonka przedsiębiorcy, posiadającego udział w przedsiębiorstwie stanowiącym wyłączną własność jego i przedsiębiorcy, ustawa zalicza do grona właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.
Nabywca przedsiębiorstwa w spadku
Jeśli któraś z osób wymienionych powyżej zbędzie przedsiębiorstwo w spadku albo udział w tym przedsiębiorstwie, ten nabywca stanie się właścicielem przedsiębiorstwa w spadku.
Warto zwrócić uwagę, że nabywca wcale nie musi być osobą fizyczną.
Pozycja właścicieli przedsiębiorstwa w spadku
W tym kontekście pojawia się przede wszystkim pytanie, czy pozycja właścicieli przedsiębiorstwa w spadku jest równa. Odpowiedź brzmi i tak, i nie, to zależy. Tam, gdzie ich uprawnienia wiążą się z uzyskaniem zgody wszystkich właścicieli np. dokonanie przez zarządcę sukcesyjnego czynności przekraczających zwykły zarząd, pozycja właścicieli jest równa.
Z kolei w kwestiach takich jak np. ustanowienie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy czy też wysokości zysku z przedsiębiorstwa w spadku przysługującego właścicielom, znaczenie będzie mieć wysokość udziałów w przedsiębiorstwie w spadku.
>>> Przeczytaj wywiad z mec. Olgą Łączkowską-Majdą o tym, kiedy spółka komandytowa będzie najlepszym wyborem formy działalności gospodarczej
Wysokość tę ustala się według wielkości udziałów spadkowych lub udziałów we współwłasności przedsiębiorstwa.
Przykład 1
Łukasz założył przedsiębiorstwo w czasach, kiedy był jeszcze kawalerem. Łukasz miał 4 dzieci i żonę, którzy nabyli spadek po nim na podstawie dziedziczenia ustawowego, ponieważ nie sporządził on testamentu.
Sąd wydał postanowienie, w którym stwierdził, że żona nabyła ¼ część spadku, a każde z dzieci po 3/16 (wynika to z tego, że dzieci i małżonek dziedziczą spadek w równych częściach, ale część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼).
Zatem w tym przypadku wysokość udziału w przedsiębiorstwie w spadku żony wyniesie ¼, a każdego z dzieci po 3/16.
Przykład 2
Małżonkowie Kasia i Jacek byli współwłaścicielami przedsiębiorstwa w równych częściach.
>>> Jaki VAT dla dań zawierających owoce morza?
W swoim testamencie Kasia zapisała swój udział w przedsiębiorstwie na córkę i swojego brata.
Udział Jacka w przedsiębiorstwie w spadku wyniesie ½ (nie był spadkobiercą Kasi, ale współwłaścicielem przedsiębiorstwa), córce Kasi będzie przysługiwał udział w przedsiębiorstwie w spadku wynoszący ¼ i tyle samo wynosić będzie udział brata Kasi.
Chcesz wiedzieć jak powołać zarządcę sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy? Zapoznaj się z blogiem Zarząd sukcesyjny.
Photo by Tyler Franta on Unsplash
***
Wpływ śmierci przedsiębiorcy na wykonywanie umów
Jedna z naczelnych zasad prawa cywilnego brzmi „pacta sunt servanda”, czyli umów należy dotrzymywać. Zasadę tę w całej rozciągłości stosuje się także do przedsiębiorców, również tych „jednoosobowych”.
Od tej zasady są oczywiście wyjątki.
Z prowadzeniem przedsiębiorstwa wiąże się zawieranie umów. Zarówno tych, w których przedsiębiorca sprzedaje swoje towary czy usługi, jak i tych w których nabywa coś dla swojej firmy [Czytaj dalej…]